Xandra Ockers - Villa Kakelbont

De zomer lijkt, na weken regen achtereen, eindelijk doorgebroken. In ons land gaat dat vrijwel altijd gepaard met een temperatuurverdubbeling binnen anderhalve dag. Broeierig warm is het in de binnenstad. Op het bankje voor de Juttershoek daarentegen is het aangenaam vertoeven. Niet alleen door een licht briesje, meer nog door de - energieke - eigenaresse, Xandra Ockers. Zij lijkt zich niets aan te trekken van de hitte. Of ik koffie wil. Of thee? Of toch liever water? Eenmaal zittend op hét bankje vertelt Xandra. Eerst over haar 'Guerillatuin': "Of kan ik dat beter niet vertellen...?", vraagt ze met een knipoog.

Guerillatuin
"Oftewel mijn stadstuintje!" Ik ontken niet dat ik eerst een paar keer om me heen moet kijken, voordat ik de 'Guerillatuin' ontdek, zoals Xandra de vierkante meter tegenover de Juttershoek ook wel noemt. Mijn oog valt op een aantal gejutte voorwerpen die er in staan. "Ja, ik dacht laat ik er wat gezelligs van maken! Zo'n suf verbodsbordje met poepende hond erop is geen positieve boodschap. Van een tuintje als dit wordt iedereen blij! Wat ik zoek is nóg een bankje om daar neer te zetten. Het is zo heerlijk om er plaats te nemen en een praatje met willekeurige bezoekers of passanten te maken, ongeacht waar het over gaat. Het gesprek. Dat vind ik zo belangrijk! Niet alleen vertellen, maar natuurlijk ook luisteren. Naar elkaar. Het haalt hardheid en vooroordelen jegens elkaar weg. Hoe meer bankjes, des te beter! Het liefst creëer ik een ontmoetingsplaats in en om mijn winkel." Wat het in mijn beleving al min of meer is. In de luttele vijf minuten dat ik op het bankje zit ben ik al tientallen keren spontaan begroet en aangesproken. De knusheid van de winkel vol met verhalen vindt als vanzelfsprekend zijn weg naar buiten. Alsof iedere klant, buurtbewoner of toevallige voorbijganger verlangt naar het gesprek".

'Wat eb meeneemt, brengt vloed terug'
"Mijn roots liggen in Soest en Baarn", vervolgt Xandra haar verhaal. "Al op vrij jonge leeftijd ben ik gaan varen. Mijn toenmalige partner ontmoette ik bij de Bruine Vloot. Overal in de wereld zijn we met onze twee zeilloggers geweest. Uiteindelijk hadden we een rederij met twee zeilende charterschepen. Helaas moest ik deze, als gevolg van onze scheiding, verkopen. Dat was afgelopen februari. Een maand later startte ik met De Juttershoek, waar ik - naast nautisch antiek, curiosa en souvenirs - ook veel zelf-gejutte spullen aanbied. Mijn passie is jutten".

"Wacht.... ik laat je iets moois zien!" Snel haast Xandra zich de winkel in om terug te komen met één van haar gejutte schatten. Een steen, gevonden aan de oevers van de IJssel, die nu als hanger dient. "En het mag niet op alle plekken he! Dat jutten langs de IJssel! Ik dacht dat oprapen mag, maar kreeg verdorie een bekeuring van 'Ko de Boswachter'! Ook een drive van me trouwens; van oude dingen iets nieuws maken. De winkel heeft daarnaast verzamelingen en speciaal ingekochte partijen. Allemaal met 'het water' als de bindende factor. Ook het contact wat via verhalen met mensen ontstaat, vind ik geweldig. Ik ben gek op verhalen. En laat ik nu allemaal spullen hebben met een verhaal! Laatst was er iemand in de winkel en die vond een knopenbord met daarin een zelfgemaakt scheepje. Die persoon herkende het als het schip waar zijn vader ooit op voer. Bij de opening in maart heb ik de winkel natuurlijk een nautische doop gegeven: een fles champagne op de gevel kapot geslagen. Familie en vrienden waren erbij. Het was niet alleen de start van een nieuwe zaak, maar ook de aftrap van een nieuw leven, waarin ik alleen die mensen uit het verleden meegenomen heb die ook passen in dit leven."

Wens
"Wat ik droom, of noem het wens, is een 'Villa Kakelbont'. Wie kent deze villa niet? Een droom die vanaf mijn 22e steeds voorbijkomt. Ik zag vol afgrijzen steeds meer bejaardentehuizen om me heen ontstaan en bij de gedachte dat dit ooit ook mijn eindbestemming zou zijn, liepen de rillingen over mijn rug. Een 'Villa Kakelbont' zou ik graag nu al willen hebben. Bedoeld als een soort van meegroeivilla. Ik zou zo'n villa willen kopen met een aantal vrienden om daar gezamenlijk in te wonen. Samen, maar ook met onze kinderen. Jong en oud door elkaar. Diversiteit in leeftijd doet bruisen, verbinden. Ook zou ik 'Villa Kakelbont' willen zien als plek van ontspanning, rust en zingeving. Er mag daar worden gelachen. Gehuild. Jezelf daar mogen zijn en je veilig voelen. Wat ik mijn kinderen leer is dat het goed is om een eigen mening uit te dragen. Schaam je er niet voor als deze afwijkt van hetgeen de menigte vindt. Ik leer dat het krachtiger is om geen meeloper te zijn. Dat maakt je weerbaar. Dat wil ik laten ervaren. En het liefst dus in (een) 'Villa Kakelbont'!"

Schatkaart van Kampen
"Toerisme! Zet Kampen meer op de kaart! En verbind de Hanzestad met het water, de IJssel. Bijvoorbeeld door een mooie promenade langs de IJsselkade aan te leggen met het doel meer toeristen aan te trekken. Dat resulteert in bedrijvigheid. Of maak van de voormalige Theologische Hogeschool een restaurant of hotel. Momenteel werk ik aan een plattegrond voor Kampen. Niet zomaar één: nee, een driedimensionale. Dus één met diepte. Het wordt de schatkaart van Kampen. Op de kaart staan tekeningen met mooie beelden, leuke winkels, plekken en bezienswaardigheden. En geloof me, daar kan best nog wel meer bij op!"

Johann van den Noort - Een kunstenaar voor elk bedrijf in Kampen

Bij binnenkomst word ik direct 'gepakt' door het aantal imposante kunstwerken in zowel woonkamer als atelier van de 76-jarige Johann van den Noort. Aangenaam verrast door de diversiteit aan schilderijen en sculpturen door hem zelf gemaakt. Ik stelde me op weg hier naartoe in op een gesprek met een uitvinder en innovator in het bijzonder. Johann blijkt echter kunstenaar in hart en nieren en vertelt me dat het één het ander niet uitsluit. Integendeel, juist inspireert en versterkt, want: "ieder kunstwerk is een uitvinding en elke uitvinding een kunstwerk."


Water

"Al vanaf de lagere school houd ik me bezig met schilderen en tekenen. Door mijn dyslexie kon ik maar moeilijk meekomen met de reguliere schoolvakken", vertelt Johann. Wel blijkt daar al snel zijn creatieve talent. Met moeite maakt hij de MTS af om in het autobedrijf van zijn vader aan de slag te gaan en het op zijn 26e over te nemen. Het bedrijf verkoopt hij dertig jaar later om zich alleen nog maar bezig te houden met beeldende kunst. Eerst zonder thema. Maar al snel is daar het element 'water'. "Want", voegt Johann toe: "ik ben gek op water. Bij de IJssel opgegroeid. Altijd veel gezwommen en diepzee gedoken. Zelfs meerdere keren op de bodem van de zee in duikerspak getekend! Daarnaast ook jaren gezeild. Ik heb meer dan zestig jaar een zeilboot gehad. Vanaf 1970 ben ik de zee opgegaan en heb zeiltochten gemaakt, onder andere naar Engeland, de Oostzee, Noorwegen en Frankrijk. Zowel mijn kunstwerken als ook uitvindingen hebben allemaal iets met water."

Buiten de kaders

"Na de verkoop van het autobedrijf wilde ik me dus volledig toeleggen op het maken van kunst. Het uitvinden bleek echter zoveel tijd in beslag te nemen dat ik minder aan het schilderen toekwam. Hoewel... wat is minder? Schilderen is een exercitie om mijn creativiteit te onderhouden. Is nodig om buiten de geijkte kaders te kunnen denken en werken. Creativiteit is bedoeld als verrijking van ons bestaan en zorgt voor frisse ideeën, bijzondere vondsten en inzichten en daardoor onverwachte oplossingen. Ik schilder zoveel dat er plus minus 1000 werken opgeslagen zijn in het Huys der Kunsten in de Voorstraat. Die ruimte gebruik ik als expositieruimte. Helaas wordt het weinig tot niet meer in die hoedanigheid gebruikt".

Uitvinder?

"In 1995 dreigde Kampen onder water te stromen. De nooddijk was er nog. Maar die kon volgens mij het water nooit keren en in dat geval zouden zowel mijn bedrijf als woning onder water komen te staan. Het bedrijf, inmiddels gevestigd aan de Nijverheidsstraat, had een evacuatieplan om eventueel auto's in veiligheid te brengen. Ik kon die bewuste nacht niet slapen. Had de hele dag mensen met zandzakken op tv gezien. Overstroming dreigde. Ik dacht bij mezelf: 'dat kan toch niet meer in deze eeuw!', ben naar mijn atelier gelopen en heb het plan gemaakt voor een drijvende waterkering. Pas toen de schets af was, viel ik in slaap. Het idee bleek uniek en ik vroeg octrooi aan om daarna het plan openbaar te maken. Via contact met de directeur van de Kamer van Koophandel werd een consortium van vier bedrijven samengesteld die het plan om Kampen te beschermen tegen overstromingen wilden uitvoerden. Een proefopstelling van de waterkering in Hasselt werd door iedereen laaiend enthousiast ontvangen. Het idee werd bij zowel de gemeente, Rijkswaterstaat als het Waterschap ingebracht. De laatste zag het niet zitten. Het plan ketste hierdoor af. Ik ging uiteindelijk met één Nederlands bedrijf verder. De waterkeringen lieten zij maken door een bedrijf uit Vietnam. Zij hebben er enkele tientallen gebouwd. Deze waterkeringen werden wereldwijd verkocht. Ook in Amerika was een bedrijf die de waterkeringen voor de Amerikaanse markt bouwde en door ook verkocht. Eén van de blangrijkste gebouwen, het 'National Archive', wordt beveiligd met twee van deze waterkeringen".

Succes?
"Het Nederlands bedrijf kon de markt echter niet goed meer aan naast hun core business en daarom besloot ik zelf de waterkeringen te gaan verkopen met een zestal dealers wereldwijd. Omdat ik inmiddels de 65 al ver gepasseerd was, zocht ik een bedrijf die alles van me in licentie kon overnemen. Eén van onze dealers in Engeland wilde dit graag en richtte hiervoor speciaal een nieuw bedrijf op. In 2010 sloot ik een licentieovereenkomst met het bedrijf. Door diverse omstandigheden is die samenwerking op niets uitgelopen. Een illusie armer, ervaring rijker noemen ze dat toch? Dus, een succes? De waterkering wel. Die overtuiging is er nog steeds! Ik heb het wel moeilijk gehad met de onterechte gang van zaken die me op financieel gebied veel heeft gekost en bovenal veel negatieve energie. Hoewel behoorlijk teleurgesteld, ben ik niet verbitterd geraakt. Ik heb geleerd het positieve ervan in te zien en heb mijn les geleerd. Mijn zoon is in 2014 opnieuw begonnen onder de naam 'Hyflo'. Het is fijn dat hij er verder mee gaat en dat de productie in de toekomst in Kampen plaatsvindt. Alles is opnieuw ontworpen en uitgetekend en met de onlangs vernieuwde patenten hebben we nu de beste zelfsluitende waterkering die er op de markt te krijgen is met als resultaat vele wereldwijde aanvragen."


Edison Award
"De Waterkering is niet mijn enige uitvinding. Zo bedacht ik een waterkrachtturbine die uit getijstroom energie kan halen. Maar ook een olieverwijdering vaartuig dat olie bij milieurampen zeer snel kan verwijderen van het wateroppervlak. En de tsunami golfbreker. Voor al deze plannen werk ik samen met studenten van universiteiten en hogescholen voor de technische berekeningen en de uitwerking. Voor het ontwerp van 'Twing Wing Tsunami Barrier' ontving ik de Wall Street Journal Technical Innovation Award en de Silver Edison Award, 's werelds op één na hoogste onderscheiding voor innovaties in de categorie Environment."

Jouw droom?

"Mijn droom is om oplossingen aan te blijven dragen voor problemen die de wereld met water heeft. Niet door er tegen te strijden, maar juist om met het water samen te werken. Gebruik het water voor de oplossing! Dat doe ik eigenlijk met al mijn uitvindingen. Ik heb talent gekregen en dat wil ik gebruiken. Wat ik vertel is een soort levensverhaal met alles wat uit mijn hoofd en handen gekomen is en nog steeds komt. Of het nu met tekenen, schilderen of uitvinden is. Ik maak nooit iets na. In mijn kunst werk ik hoofdzakelijk abstract. Met mijn abstractie in de beeldende kunst dwing ik me iedere keer weer iets nieuws te bedenken. En zo ontwikkel ik mijn creatieve brein die mij de inspiratie geeft voor mijn uitvindingen. Vanuit mijn christelijke overtuiging ga ik hier verantwoordelijk mee aan de slag. God geeft mij deze creativiteit. Ik zie het als mijn taak om deze zinvol in te zetten."

En voor Kampen?
"Bovenstaande geldt ook voor Kampen, de mooiste stad die ik ken! Ik zou niet graag ergens anders naar toe willen. Graag blijf ik hier mijn 'ding' doen. Ik voel in deze stad vrede en rust en dat maakt dat ik dankbaar ben dat ik hier woon. Cultuur krijgt goede aandacht. Denk aan al die verenigingen, ook op cultureel gebied zoals bijvoorbeeld koren en muziekkorpsen. Mijn droom voor deze prachtstad? Ik vind dat ieder Kamper bedrijf een kunstenaar verdient of in dienst zou moeten nemen om creatief mee te denken over het productieproces. Op deze manier bevorder je innovatie die de economie in Nederland kan versterken. Laat de Kamper bedrijven maar een voorbeeld zijn voor alle Nederlandse bedrijven!"

Oplossing verkeerssituatie Stadsbrug

"Recent publiceerde ik via Facebook een oplossing voor de huidige verkeerssituatie op en rond de Stadsbrug. Het idee leeft dat de brug het verkeer niet aan kan. Die kan dat wél. In tegenstelling tot de beide oeverkruispunten en dan vooral die aan de kant van IJsselmuiden. Daar zit het probleem. Het verkeer kan niet voldoende doorstromen en daarom staat het veel stil. Daar bedacht ik een oplossing voor. Aan de stationszijde van de brug moet het verkeer zonder stoplichten op een rotonde verdeeld worden. Onder de rotonde wordt een ondergrondse parkeergarage gebouwd. Aan de IJsselzijde komt een restaurant met terrassen, die uitzicht biedt op één van de mooiste stadsgezichten van Nederland. De parkeergarage en het restaurant dragen vervolgens voor een belangrijk deel bij aan de financiering van het hele plan. Ik krijg op het plan vele positieve reacties. Als ik nóg een droom voor Kampen mag uitspreken: dat dit idee door de gemeente uitgevoerd wordt!"

Ridder
"Geboren als de zevende generatie Van den Noort's in Kampen kreeg ik de hoogste koninklijke onderscheiding in deze gemeente als 'Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw' en de Eremedaille van deze stad. Ik ben daar trots op en dankbaar voor en wil dit met mijn creatieve werk en Gods hulp dan ook waarmaken."

Debby Klooster - 'Geen pijn maar medicijn'

Ik was er niet eerder, dus moet even zoeken naar De Weggeefschuur. De plek waar ik Debby Klooster ontmoet. De plek waar zij haar droom aan mij vertelt. Gelukkig zet iemand net het 'wij-zijn-open-bord' aan de weg. Ik parkeer de auto aan de Noordweg 146. Loop de oprit op naar de schuur, waar diezelfde iemand mij tegemoet loopt, haar hand naar me uitsteekt en vraagt of ik koffie wil. Tegelijkertijd wijst ze met haar andere hand naar de naastgelegen woning. "De koffie drinken we in het huis van mijn schoonouders". Amper één slok verder, vertelt Debby onafgebroken over haar dromen, initiatieven en ambities. Hoewel... af en toe valt het toch wel even stil...

Weggeefschuur

Vrouw met pit. Hart op de juiste plaats. Althans, dat is niet alleen mijn inschatting vóór het interview en meer nog mijn mening daarna. Hoe dat komt? Neem bijvoorbeeld het initiatief tot De Weggeefschuur: "Ja, mijn 'kindje'. Begin november 2013 opende ik -ingegeven door de crisis- samen met Denise Eilander de deuren van De Weggeefschuur. Louter en alleen met het doel om bruikbare spullen weg te geven aan mensen die denken van het aanbod gebruik te moeten maken. De doelgroep: mensen met een smalle beurs. Soms voelt het als een druppel op de gloeiende plaat, maar inmiddels zijn er toch zo'n 400 gezinnen die bij ons komen winkelen. Soms is de noodzaak er. Schroom is absoluut niet nodig. Voel je welkom! Tegelijkertijd wil ik dank uitspreken aan de gevers van deze spullen. Zonder hen kon dit initiatief niet zo'n succes worden. Wij zijn nu zelfs een stichting. Naast mijn persoontje, is ook Marian Vinke tot de stichting toegetreden. Zij is secretaris. En vergeet mijn schoonmoeder, de penningmeester, niet! Naast ons drieën werken we met een aantal vrijwilligers. Zij zijn onmisbaar!".

Sinterklaashuis

Ook de organisatie van het Sinterklaashuis bewijst Debby's bevlogenheid. "Ontstaan in 2014. Via mijn ouders eigenlijk", vertelt Debby enthousiast. "Zij wonen aan het begin van de Noordweg boven de oude directeurswoning van de Gasfabriek. Beneden stond het leeg. Veertien dagen voor de aankomst van Sinterklaas, ontstond het idee voor een Sinterklaaswoning; tijdelijke huisvesting voor de goedheiligman. De bedoeling is om mensen de gelegenheid te geven om even om het hoekje te kijken hoe de Sint en zijn Pieten werken en leven. Een feest voor de kinderen dus! Eigenlijk het leukste feest van het jaar! Ondanks wat gemor in de 'wandelgangen' dat dit nooit zou lukken. Dus wel! Het bleek zo'n groot succes dat we het huis dit jaar in De Stadskazerne mogen inrichten".

Stadscamping
En, nog meer initiatieven van de hand van de ondernemende Debby? "Ja! Ontstaan vanuit de wensboom die in het Sinterklaashuis stond! Dit betrof namelijk de wens van een kind dat graag een dagje uit wilde met pappa en mamma. En van het één kwam het ander. De gedachte om voor andere kinderen ook iets leuks met hun pappa en/of mamma of familie te organiseren, mondde uit in het realiseren (samen met Klaziena van Egmond) van een tweedaagse stadscamping met diverse activiteiten. Hanjo IJkhout heeft hierin ook een belangrijk aandeel. Want de stadscamping is gevestigd in het Groene Hart van Kampen, dus nabij plantsoen, natuurspeelplaats én kinderboerderij. Op de stadscamping is iedereen, en gezinnen die niet op vakantie gaan in het bijzonder, voor twee dagen en een nacht van harte welkom. De kinderen zijn dan toch even op vakantie en kunnen zo kennismaken met het fenomeen kamperen. Ideaal voor een paar fantastische dagen! Overigens, van deze tweedaagse hebben wij een week nodig om weer bij te komen!"

Debby's droom
Voortvarende, creatieve en energieke Debby. Wat een dynamiek! "Tja, en dan vraag je naar mijn droom...". Het gesprek valt stil. Voor even. Bijzonder moment. Debby kijkt me aan en vervolgt met een enige aarzeling: "mijn gezondheid is niet optimaal. Ik heb Fybromyalgie: een soort reumatische aandoening die in alle weke delen van het lichaam zit. Ondanks onderzoeken, therapieen en operaties heb ik constant pijn. Het meest in mijn schouders, armen, rug en benen. Helaas bestaat er geen medicijn voor. Ik heb mezelf twee keuzes voorgelegd: zielig doen of proberen er iets van te maken. Ik koos voor de laatste. Niet klagen, maar dragen. Ik heb dit en andere mensen 'dragen' weer andere dingen. Ik hoop op genezing, net als iedereen met gezondheidsperikelen. Mijn droom is dan ook 'gezondheid': geen pijn, maar medicijn. Niet alleen voor mijzelf, maar ook voor mijn gezin. Ik heb als moeder de plicht om, niet alleen mentaal, maar ook fysiek voor mijn kinderen te zorgen. Rijkdom? Gezondheid maakt rijk! Even heb ik getwijfeld of ik mijn droom wel openbaar zou maken. Mensen die dichtbij me staan, zien wel aan me hoe het gaat. Voor anderen is het lastig om in te schatten wat ik nog wel of niet aan kan. Zoals gezegd: klagen, daar ben ik niet van. Dat vormt wel eens een struikelblok. met name voor mezelf. Moet ik mijn schild laten zakken? Misschien wel beter. Dan weet een ander wat hij/zij aan me heeft en is er misschien begrip dat ik af en toe -als de pijn net iets te pittig is- een 'knip-uit-mijn-agenda-dag' heb."

Debby zwijgt. Eventjes maar, want hoewel fysiek minder, haar hoofd zit vól idealen: "Een grotere (weggeef)schuur met daarin ruimte voor -gratis- meubels is ook een droom van me hoor! Hier zou ik graag een project van willen maken. Samen met anderen, bijvoorbeeld mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Dus aan de lezers van dit verhaal: wie stelt er zo'n ruimte beschikbaar?"

En Kampen?
"Ik zou zo ontzettend graag willen dat mensen meer moeite zouden doen om elkaars persoonlijke situatie beter te begrijpen. Kijk en luister voorbij de feiten. Vraag door. Trek niet direct conclusies als iemand in een auto rijdt en tegelijkertijd gebruik maakt van De Weggeefschuur. De persoon heeft de auto misschien wel nodig bij het vinden van werk. Armoede zal helaas altijd blijven bestaan. Ik hoop daarentegen dat mensen zelfredzamer worden. Mijn droom voor Kampen is dat er een bepaald soort gelijkheid komt. Vooral voor mensen die het heel zwaar hebben, hoop ik dat er een oplossing komt die het bestaan van de voedselbank en Weggeefschuur overbodig maakt. Dat mensen weer leren delen. Ruilen. Het lijkt wel alsof daar tegenwoordig een taboe op rust, dat men zich daarvoor schaamt. Bang dat kwetsbaarheid resulteert in geklets over de ander in negatieve zin. Alles heeft te maken met de materialistische maatschappij. Waarom 10 paar schoenen hebben als je maar één paar tegelijkertijd aankunt?"

"Eigenlijk zou mijn tweede droom niet nodig hoeven zijn..."